|
De Pinksterlanddagen 1997 |
||||
|
Kritiek op hoe de samenwerking is verlopen tijdens de organisatie van de Pinksterlanddagen 1997
Een jaar lang heb ik nu meegedraaid in de voorbereidingsgroep van de Pinksterlanddagen. Dat stuk gaat over hoe ik dat persoonlijk heb ervaren en wat er naar mijn mening voor verbetering vatbaar is. Het zal gaan over onze eigen groep, over de samenwerking met de ouderen en, voor zover van belang, ook over de anarchistische beweging. In 1981 kwam ik als Amsterdams krakertje voor het eerst op de PL. Wat ik toen vooral leuk vond was de ontdekking dat er ook oudere mensen zijn met radicale ideeën en dat het verzet blijkbaar een zekere traditie kende. In de jaren die volgden bezocht ik de PL slechts enkele malen, waarschijnlijk omdat ik me voornamelijk in anti-imperialistische kringen begaf (lees: niet-anarchistische kringen). Pas vanaf 1989 noem ik mezelf anarchistisch en bezoek ik de PL jaarlijks. Omdat ik er zoveel leuke mensen ontmoette kwam ik er keer op keer enthousiast vandaan. Vol ideeën zat ik dan over wat er allemaal nog meer met zo'n PL gedaan kan worden. Zo abrupt als de PL voor mij steeds begonnen, zo abrupt eindigden ze echter ook weer. Om toch eens wat met die ideeën te doen, en vanuit een zekere onvrede over het programma en de organisatie tot dan toe, besloot ik vorig jaar om mee te gaan doen met organiseren. De complete oude groep gooide het bijltje er bij neer wat betekende dat er een compleet nieuwe groep aan de slag kon. Bovendien zaten Carien en Marieke ook in de nieuwe groep en die vind ik allebei heel erg leuk, dus daar wilde ik wel graag mee samenwerken (Carien en Marieke zijn gefingeerde namen). Naast dat ik vond dat bepaalde onderwerpen meer aan bod moesten komen had ik vooral ideeën over de PL als geheel en op de manier waarop deze georganiseerd zou kunnen worden. De belangrijkste kritiekpunten die ik tot dan toe had waren: Algemeen: Organisatorisch: Praktisch: Inhoudelijk:
Mijn uitgangspunten voor een PL nieuwe vorm waren:
Voor mij waren er kortom voldoende ideeën om enthousiast aan de slag te gaan. Op de eerste vergaderingen in september en oktober waren naast Carien en Marieke ook Harry, Gertjan en Machteld aanwezig, en van de ouderen Jacob, Jan, Piet en Kees. Harry, Gertjan en Machteld kende ik nog niet maar bij alle drie had ik het idee dat ik er wel mee zou kunnen samenwerken. Harry was qua uiterlijke en leefwijze het meest 'normaal' van ons allemaal. Hij had een baan en kinderen, en hij droeg vrij nette kleren. Hij bleek het nodige organisatie-talent te hebben en allerlei sociale problemen tot behapbare brokken te kunnen reduceren. Van de ouderen, die de grappige gewoonte hadden steeds minstens één uur te vroeg op de vergadering aanwezig te zijn, was in het begin vooral Kees veel aan het woord. Enthousiast en met gevoel voor humor kon hij honderduit vertellen over de manier waarop hij zich in z'n leven altijd heeft verzet tegen de macht en hoe hij dat nu nog doet. Jacob kan z'n mondje ook goed roeren en iedereen kent z'n stokpaardjes zo langzamerhand wel als hij het heeft over De Beweging. Jacob is nog steeds volop actief op het hedendaagse strijdtoneel en kan veel waardering opbrengen voor jongeren die zich inzetten voor een meer rechtvaardige wereld. Piet en Jan zijn een stuk zwijgzamer. De houding van de ouderen was bijzonder open en overduidelijk was te voelen hoe ze hun best deden om ons daarvan te doordringen. Onderhuidse spanningen en meningsverschillen die grotendeels zijn terug te voeren op de machtsverhoudingen op de camping (de Stichting versus het NGVS) werden zorgvuldig vermeden. Slechts één keer kwam er die eerste vergadering iets aan het oppervlak. Dat was toen we spraken over wie de PL nu eigenlijk organiseert. Volgens Jacob en Jan was dat (altijd) het Noordelijk Gewest terwijl dat volgens Kees (van de Stichting) ook door andere groepen gedaan zou kunnen worden. Vanaf het begin vonden er vergaderingen met en zonder de ouderen plaats. De vergaderingen met de ouderen waren niet inhoudelijk en waren voornamelijk gericht op het gebruik van het terrein met de kantine, en op de financiële aspecten. Al snel bleek bovendien dat de ouderen inhoudelijk weinig tot geen ideeën hadden over de invulling van het PL-programma. Een uitzondering vormt Jacob die onze inhoudelijke vergaderingen af en toe wel bleef bezoeken. Aanvankelijk was het idee dat inhoud en praktijk goed van elkaar waren te scheiden en dat de gekozen werkwijze van gescheiden vergaderen wel zou voldoen. Hans van Gooi kwam onze gelederen versterken. Dat was een probleem omdat aan zijn komst een stukje tekst van zijn hand vooraf gegaan was waarin nogal rechtse onfeministische ideeën werden geventileerd. Hij keek echter aardig uit z'n ogen en stelde zich vriendelijk en hulpvaardig op. Op de eerste vergadering durfde iemand hem al gelijk te vertellen er geen zin in te hebben samen met hem in een van de thematisch subgroepen te zitten. Dit vanwege zijn mening met betrekking tot het thema van die groep. Hij stelde er verder geen vragen over en volstond met de mededeling dat hij toch al niet van plan was om aan die groep deel te nemen. Hans zou zich voorlopig gaan bezig houden met het samenstellen van een algemene adressenlijst. Later zouden we daarmee groepen aanschrijven. Al vrij snel bleek dat er toch niet met Hans kon worden samengewerkt. Hij hield de vergaderingen erg op door te hameren op kleine puntjes die door de rest als onbelangrijk werden gezien. Iedere keer leek hij uit te zijn op discussies die voor de organisatie niet ter zake deden. Discussies met hem hadden bovendien weinig zin omdat-ie kritiek van anderen eigenlijk nooit serieus nam. Te vuur en te zwaard verdedigde hij z'n vaak onbegrijpelijke stellingnames. Het grootste probleem was wellicht dat z'n gemanierdheid op papier totaal was verdwenen en dat hij, met name bij de vrouwen, in briefwisselingen soms ongevraagd erg persoonlijk werd, wat door de laatsten als ongewenst intiem en zelfs bedreigend werd ervaren. De sfeer had danig te lijden onder de aanwezigheid van Hans en iedereen was blij dat hij zich een maand later uit onze groep terugtrok nadat hij (als laatste) ook een conflict met mij was aangegaan over mijn vermeend ongastvrije gedrag. Die ongastvrijheid zou in hoofdzaak bestaan uit het serveren van te sterke koffie en het maken van de opmerking dat ik als veganist geen dierlijke voedingsmiddelen in m'n huis wil hebben en dus ook geen koffiemelk. Tot januari hebben we ons vooral bezig gehouden met brainstormen en het bedenken van thema's. Veel ideeën hebben de revue gepasseerd waarvan er om diverse redenen weer bijna evenveel afvielen. Soms door gebrek aan ideeën hoe er vorm aan te geven, soms omdat we geen mogelijkheid zagen er genoeg diepgang aan te geven, soms doordat we geen mensen kenden die zich er mee bezig hielden of omdat deze geen zin of tijd hadden. Later doordat we zelf geen tijd meer hadden er aan te trekken of omdat we vonden dat het programma al vol genoeg was. Enkele ideeën die zijn blijven liggen: gevangeniswezen, New Age en anarchisme, enz. Daarnaast werd (vooral door mij) gewerkt aan de folder. Na de jaarwisseling begonnen we onze ideeën langzaam aan naar buiten te brengen en contacten met anderen te leggen. Getracht werd om per thema een aparte werkgroep in het leven te roepen die gericht contacten zou gaan leggen met mensen die reeds met de verschillende thema's actief waren. Eigenlijk is dat alleen voor de twee thema's feminisme/mannenstrijd en illegalen goed uit de verf gekomen. Voor natuurbeleid en opvoeding van kinderen is het niet gelukt doordat er niet reeds anarchistische groepen op dat gebied actief zijn en doordat zowel ik als Harry (trekkers van respectievelijk opvoeding en natuur) het drukker dan verwacht kregen met praktisch geregel en georganiseer. Voor het thema arbeid is het niet gelukt door gebrek aan animo bij de mensen die op dat gebied actief zijn. Ton Geurtsen was gevraagd maar wilde niet, Marta Resink wilden zich hier tijdens de PL niet op vastleggen omdat ze andere programmaonderdelen wilde volgen of moest verzorgen, Rymke Wiersma had ook drie groepen die ze moest doen, Peter Zeegers had z'n zaakjes niet goed voorbereid, en Bert van Wakeren zou aanvankelijk iets doen rond een boekje over Bob Black dat vlak voor de PL uitgebracht zou gaan worden, maar had daar later geen zin meer in omdat hij bang was dat het vooral mensen zou aantrekken met interesse voor de vanuit de VS overgewaaide controverse rond de persoon van Bob Black die op dat moment de discussie bepaalde. In diezelfde periode kwamen Carien, Marieke en ik apart bij elkaar. In de grote groep was het soms moeilijk om overzicht te houden en was er bovendien geen tijd voor allerlei kleine regeldingetjes. In ons kleine groepje was veel ruimte voor persoonlijke zaken als praten over relaties, over hoe je je voelt in de groep en over andere belangrijke en minder belangrijke dingen. Meestal trokken we er een hele vrijdagmiddag voor uit. Ik kan erg van Carien genieten. Ze is zeer nieuwsgierig en stelt al snel geïnteresseerde kritische vragen, ze is ook een politiek beest en weet met name in het sociale vlak vaak goed hoe je dingen strategisch het beste aan kunt pakken. Marieke is net als Carien zeer gevoelig voor wat er om haar heen gebeurd. Ze is zeer ambitieus en leeft intensief. Probleem met haar is wel dat ze overgevoelig en oversociaal is, waardoor ze snel uitgeput en overwerkt raakt en ze grote moeite heeft een eigen koers te varen. Carien heeft minder moeite haar eigen plan te trekken maar kan zich helaas maar beperkt inzetten vanwege haar drukke leven en omdat ze zich regelmatig niet lekker voelt. Met de vrijdagmiddagbijeenkomsten zijn we na een tijdje weer gestopt omdat de anderen de indruk kregen dat er te veel buiten hen om werd bedacht en georganiseerd. We kregen het bovendien ook steeds drukker met het uitvoeren van allerlei taken en van persoonlijk praten kwam niet zo heel veel meer. Marieke en Carien bleven elkaar overigens nog wel apart zien om persoonlijk bij te praten. Ik deed het secretariaatswerk wat ook inhield dat ik de notulen van de vergaderingen maakte. Ik probeerde dat zo degelijk en uitvoerig mogelijk te doen om op die manier bij te dragen aan een goede organisatie. In het begin zat ik de vergaderingen ook voor maar later deed Harry dat gelukkig. Notuleren en voorzitten laat zich niet zo makkelijk combineren en bovendien ben ik niet goed in het voorzitten van vergaderingen. Daarvoor wil ik te graag meepraten. Ik zou de tekst van de folder schrijven en die bij iedere versie opnieuw aan iedereen voorleggen. Daar is al met al veel tijd in gaan zitten. Toen de tekst af was besloten we om *** voor de lay-out te vragen. Dat wilde ze graag doen omdat ze altijd al vond dat er zoiets als een folder ontbrak rond de PL. Ook over de tekst was ze dik tevreden. Pas toen *** klaar was realiseerde ik me eigenlijk dat de foldergroep uiteraard ook in de lay-out een belangrijke stem wilde hebben. Ik had dat haar echter niet verteld. *** ervaarde het als een koude douche om dat achteraf te horen te krijgen. Toen bleek dat er nogal wat kritiek op het ontwerp was had ze eigenlijk weinig zin om weer helemaal opnieuw te beginnen. *** vatte de zaak niet lichtzinnig op en was flink kwaad op mij. Ik kon niet anders dan m'n fout toegeven, hetgeen ik ook deed door *** op te bellen en haar min of meer mijn verontschuldigingen aan te bieden. Maar het mocht niet baten, ze bleef kwaad. In onze groep lagen de meningen verdeeld. Harry vond de houding van *** weinig professioneel en vond dat er zonder meer een nieuw ontwerp gemaakt moest worden. Carien en Marieke waren echter meegegaan in de emoties van *** en hadden *** inmiddels toestemming gegeven om met het eerste ontwerp naar de drukker te stappen. Terwijl de folder al was gedrukt werd tijdens onze vergadering echter alsnog nog voor een nieuw ontwerp gekozen. *** werd er nogmaals bijgeroepen. Ze was nog steeds erg emotioneel en geneigd mij in het gesprek op allerlei manieren zwart te maken. Verder wilde ze met ons een conceptcontract bespreken waarmee ze de afspraken met haar klanten voortaan wilde gaan vastleggen. Dat beter vastleggen van afspraken leek ons een heel goed idee, temeer daar opdrachtgevers vaak zelf niet goed weten wat er allemaal bij een ontwerp komt kijken. Zeker wanneer je voor een groep werkt moet duidelijk zijn hoe de besluitvorming verloopt. Er zaten echter een paar onanarchistische elementen in het contract. Ze maakte een onderscheid tussen het gratis werken voor politieke of vrijwilligersgroepen en het betaald werken voor (andere) opdrachtgevers. Het onderscheid bestond eruit dat ze vond dat ze bij het gratis werken voor vrijwilligersgroepen vooraf allerlei eisen kon stellen, bijvoorbeeld met betrekking tot de druktechniek. Verder wilde ze een vaste vergoeding voor het geval haar ontwerp in laatste instantie niet geaccepteerd zou worden door de groep waar ze (gratis) voor werkt. Uiteindelijk heeft ze, gewoon in goed overleg en zonder contract, een heel mooi ontwerp gemaakt waar iedereen tevreden over was. Rond de thema's feminisme en illegalen waren inmiddels subgroepen actief. Wat er zich precies in die groepen afspeelde werd me echter niet helemaal duidelijk. Tijdens de grote vergadering bleven we dikwijls steken in allerlei regeldingetjes. Wel weet ik dat ik niet onder de indruk was van de manier waarop er in het land contacten werden gelegd. Er bestond bij mij ook onduidelijkheid over of de groepjes een algemeen coördinerende functie met betrekking tot een thema zouden hebben of gewoon hun eigen ideeën voor het programma zouden gaan uitwerken. Vooral bij het thema feminisme leek het laatste het geval. Er werd een enquête voorbereid over feminisme in de anarchistische beweging en er zou een forumdiscussie over het thema feminisme/mannenstrijd worden georganiseerd. Dat laatste was een idee van Machteld, oorspronkelijk bedoeld in de vorm van een talkshow. Het idee werd aanvankelijk door weinig mensen gedragen. Iedereen was bang dat er alleen iets oppervlakkigs uit zou kunnen voortvloeien. Maar Machteld en ik hielden aan het idee vast en later is de subgroep toch verder gegaan met het idee. De talkshow-opzet werd echter verlaten en er werd gekozen voor een inhoudelijk forumdiscussie met een rustige, niet-polariserende doch kritische voorzitter. Lange tijd was het onduidelijk wie er in het forum zouden plaatsnemen. Rymke wilde bij nader inzien niet deelnemen omdat ze niet houdt van forumdiscussies. Aanvankelijk dacht ze alleen iets over de enquête te hoeven vertellen. Ron maakte op het laatste moment plaats voor Leo Vidal omdat-ie vond dat Leo het waarschijnlijk beter zou doen. Leo stelde zelf als eis dat er minstens zoveel vrouwen als mannen in het forum zouden zitten. Hij vond het een aanfluiting als ook hier weer voornamelijk mannen aan het woord zouden zijn. Rymke vond dat echter juist helemaal niet zo'n gek idee. Wat het feminisme betreft is de beurt nu immers aan de mannen! Ik merk dat mijn ideeën over feminisme anders zijn dan die van Leo. Beide vinden we dat de verschillen tussen mannen en vrouwen door aangeleerde rolpatronen worden gedomineerd en dat een hoop problemen die ontstaan in relaties, in seksueel gedrag en in het openbare leven daardoor worden veroorzaakt. Leo vindt echter dat er naast die rolpatronen ook nog een machtsverhouding bestaat en dat ook daar aan gewerkt moet worden, dat ook die machtsverhouding moet afgebroken worden. Oppervlakkig gezien kan ik daar in meegaan, ik vind echter dat die machtsverhouding rechtstreeks voortkomt uit de rolpatronen en daarom op zichzelf niets is. Leo's redenen om je met mannenstrijd bezig te houden zijn (derhalve?) ook anders. Voor hem is het ook vanuit het meevoelen met de pijn die vrouwen moeten dragen vanwege de patriarchale maatschappij. Hij voelt zich als man mede schuldig aan die situatie. Hij noemt zichzelf in tegenstelling tot mijzelf ook bewust geen feminist maar pro-feminist. Marieke en Carien konden het tijdens zijn bezoek aan ons huis prima met hem vinden, dat was wel te merken aan met name Marieke d'r enthousiasme. Wat betreft het thema illegalen was het me vooral in het begin niet duidelijk welke contacten er waren en wat voor programma er zou komen. Pas bij het schrijven van het programma, twee weken voor de PL, kreeg ik daar een goed beeld van. Met Vluchtelingen Vrij Groningen bleek de samenwerking niet erg soepeltjes te verlopen. Er was nogal wat kritiek vanuit deze club op onze aanpak. De bijdragen van de Fabel van de Illegaal en van Vluchtelingenwerk Wageningen zou een te hoog welzijnswerkgehalte hebben. Daarom wilden zij perse een eigen programmablok waarin ze bovendien de ruimte zouden krijgen om hun visie toe te lichten. Zeer teleurstellend was het om tijdens de PL te moeten constateren dat die andere visie mijns inziens niets meer of minder was dan het standaard anti-impi-praatje wat iedereen al kan dromen en wat bovendien in zichzelf zeer slaapverwekkend is. De welzijnwerk-aanpak werd niet eens ter sprake gebracht en bovendien maakte een plaatsvervangende schaamte zich van mij meester omdat ik me afvroeg of de door hen uitgenodigde vluchtelingen zich eigenlijk zelf wel konden vinden in het door het Vluchtelingen Vrij geschetste keurslijf. Erg jammer omdat hun ideeën over het werken met zelforganisaties van vluchtelingen zelf me zeer aanspreken, vernieuwend zijn voor de PL en een nieuw perspectief kunnen bieden op het gebied van actief zijn rond illegalen. De houding van de ouderen begon zo langzamerhand een probleem te vormen. Vanaf het begin hadden zij zich niet met het inhoudelijke programma bemoeid en ze leken er feitelijk ook niet zo veel belangstelling voor te hebben. De vergaderingen met de ouderen waren niet erg productief en kwamen er op neer dat we zeer veel tijd en energie moesten besteden aan het doorvoeren van kleine veranderingen (met betrekking tot voorgaande jaren) die wij voorstonden. Een normaal inhoudelijk gesprek op basis van argumenten was er meestal niet bij. Vaak moest ik uit halve opmerkingen maar weten op te maken welke grote bezwaren er leefden. Na dergelijke vergaderingen was ik vaak alleen maar moe, je kwam er geen sikkepit mee verder. Oorspronkelijk was de opzet dat wij het programma los van de ouderen zouden gaan invullen. De ouderen lieten dat ook graag aan ons over. Later bleek het inhoudelijke van het programma echter op veel manieren verweven te zijn met organisatorische zaken rond het terrein en het NGVS. Financieel maakt de PL onderdeel uit van het NGVS. Dat betekent dat geld dat eventueel overblijft van een PL in de algemene pot van het NGVS terechtkomt en besteed wordt aan zaken die het NGVS wil steunen. Officieel heet het dat de PL geen winstoogmerk heeft. Toch blijft er meestal flink wat geld over. Niemand heeft goed zicht op dat geld want een meerjaren-overzicht ontbreekt. In de praktijk is de PL de belangrijkste bron van inkomsten voor het NGVS en misschien is dat wel de reden waarom er over ieder dubbeltje opnieuw problemen gemaakt moesten worden. Ik was het moeizame gepraat en de verhouding waarin wij almaar verantwoording moesten afleggen natuurlijk al snel meer dan zat. Vanaf het moment dat de eerste kosten gemaakt gingen worden hebben we een begroting opgesteld en zijn we zelf een boekhouding gaan bijhouden. Maar de strijd bleef, over de prijzen in de kantine, over de kosten van de folder, over de kosten voor een geluidsinstallatie, en noem maar op. De houding van de penningmeester was steevast: het is te duur, het is niet nodig, het kan ook goedkoper (op zijn manier). Hij zou toch moeten weten dat een penningmeester slechts inzicht in de financiële situatie moet geven. Goedkoop betekent voor hem ook dat bij het drukken van de folder niet twee maar slechts één kleur wordt gebruikt. Verder kwamen er problemen rondom het gebruik van de ruimtes. De ouderen zien het liefst dat het programma zo is opgebouwd dat er steeds maar één onderdeel tegelijk aan de gang is. Met het aantal mensen dat wij verwachten en het soort onderwerpen waar wij voor kozen was dat volgens ons echter helemaal geen goed idee. Wat gebeurt er: zes weken vóór de PL bereikt ons de mededeling dat we Aekinga niet mogen gebruiken terwijl meer dan de helft van de ruimtes zich daar bevinden. Rechtstreeks praten met de mensen van Aekinga mochten we ook al niet. Als organisatie van de PL waren we dat uiteraard sowieso wel van plan dus dat leek ons erg onredelijk. Bovendien hadden we die ruimtes gewoon nodig en hadden ze ons daar, als het al zo was, veel eerder van op de hoogte moeten stellen. Vervolgens kwamen er problemen rond het biologische eten. Omdat we milieu belangrijk vinden willen we dat er in de kantine met ecologische spullen wordt gewerkt. Het gaat dan om biologische soep en biologisch brood en broodbeleg, en allerlei sappen. In voorgaande jaren was er op dat gebied wel het een en ander te krijgen maar onvoldoende vonden wij, en vaak van reformkwaliteit, en dat betekent veel betalen voor niet-biokwaliteit. Omdat in de afgelopen jaren is gebleken dat de verschillen tussen reform, biologisch, veganistisch, vegetarisch, eco en BD niet zijn uit te leggen aan de ouderen, besloten we dit jaar om die zaken maar zelf te organiseren. Maar blijkbaar vonden ze dat nogal bedreigend. Harry en ik zijn er nog speciaal voor naar Appelscha gegaan om onze plannen en argumenten op dit punt nog eens duidelijk op een vergadering van het NGVS uiteen te zetten. In principe schaarde men zich toen achter ons plan. Later werd dit echter door de mensen die het zouden gaan uitvoeren weer rustig teruggedraaid. Al met al voelden we ons aardig in de kou staan. Wel mochten we een mooi politiek programma voor de PL in elkaar draaien, maar zodra onze ideeën ook maar enigszins raakten aan de vastgeroeste gewoontes te Appelscha was er niemand thuis. Bovendien was er sprake van puur machtsmisbruik. Zij hadden immers de middelen in handen (kantine, gebouwen, contacten met de buren). Had ik zoiets niet al eerder meegemaakt bij de lay-out van de folder? Vurig had ik toen gewenst zelf over de kennis en de apparatuur te beschikken om een ontwerp voor de folder te kunnen maken. Omdat argumenten niet meer hielpen en we het er toch niet bij wilden laten zitten besloten we om het maar op een zekere machtsstrijd te laten aankomen, maar wel eentje met de argumenten op tafel. Er zou een speciale vergadering komen compleet gewijd aan de genoemde knelpunten. Ter voorbereiding waren we reeds te rade gegaan bij de mensen die de PL in voorgaande jaren hadden georganiseerd. Ze waren niet verbaasd toen ze onze verhalen hoorden en verzekerden ons dat we ons niet al te druk moesten maken. Zij hadden zo hun eigen manieren gevonden om met de ouderen om te gaan. Centraal daarin stond het langzaam opbouwen van vertrouwen. Tegelijkertijd was er bij hen echter bijzonder veel cynisme te proeven en leek de tactiek in de praktijk op een soort van wachten neer te komen. Onze ervaringen, die op sommige punten nog wat extremer waren dan die van henzelf, deden hen soms dan ook wel twijfelen aan de gekozen strategie. Zelf had ik eigenlijk weinig behoefte aan een strategie. Het enige dat ik wilde waren open, opbouwende en directe verhoudingen. Voor mij hield dat in om in ieder geval zelf de dialoog open te houden en open kaart te spelen. Dus noch overtrokken respect hebben en noch neerkijken op de anderen. De verleiding om spelletjes te gaan spelen, informatie achter te houden en er een geheime agenda op na te houden was echter erg groot. De genoemde machtsstrijd kwam eigenlijk neer op het idee van vriendjes erbij halen. We zochten steun bij anderen, met name bij het LAS en bij de jongeren op het terrein. Normaal ga ik nooit naar LAS vergaderingen omdat ik ze doorgaans oersaai vind. Het LAS is iets waar ik meestal eigenlijk alleen maar lacherig over kon zijn (het is inmiddels te ziele). Maar bij het LAS werden we aardig serieus genomen, behalve dat Tinus naar mijn mening wat te snel begon met relativeren. Wij voelden ons gesteund, en Roelof (van het LAS) zou bovendien naar de vergadering met de ouderen komen. Op de bewuste dag had Roelof echter iets belangrijkers te doen. Kees had ook al gebeld omdat-ie vanwege z'n vrouw, die ziek was, moeilijk een hele dag weg kon van huis. Piet zag daarin voor hem genoeg reden om ook niet te komen. Niet verwonderlijk omdat hij daarmee als enige van de Stichting aanwezig zou zijn en hij waarschijnlijk het gevoel had er dan alleen voor te staan. Omdat de kantine het belangrijkste vergaderpunt zou zijn en Piet over de kantine gaat, leek het me geen zin meer hebben om de vergadering doorgang te laten vinden. In overleg met Carien en Marieke belde ik iedereen af. Jan was zeer verbolgen. Hij realiseerde zich dat als hij degene was geweest die had afgebeld de vergadering wel gewoon was doorgegaan. Ik vond echter dat niet ik maar de verhouding tussen het NGVS en de Stichting daar debet aan was. Die machtsstrijd ontkennen en de vergadering pro forma door laten gaan, daar had ik weinig zin in. Bovendien wilde ik ook werkelijk dat iedereen met elkaar in gesprek bleef en er niet formeel iets zou worden besloten in afwezigheid van degenen om wie het gaat. Besloten werd tot een nieuwe vergadering op de camping in Appelscha. Voorafgaand aan deze vergadering zouden we met de jongeren van het terrein eens apart praten over de toekomst van het terrein. Helaas verliep deze vergadering erg stroef en ging er precies mis wat we nu juist ter sprake wilde brengen. Tjeert (van de Stichting) en Tinus voelden zich persoonlijk aangevallen iedere keer als er nieuwe ideeën ter tafel kwamen over de organisatie van het terrein. Mensen werden door hen gepakt op hun woorden en luisteren was er nauwelijks bij. Niet dan nadat er door verschillende mensen een onuitputtelijk hoeveelheid voorbeelden van onredelijkheden en willekeur was verwoord leek er iets te gaan dagen. Het beheer van het terrein is verre van democratisch georganiseerd, laat staan anarchistisch. Via een Stichting probeert een klein aantal mensen dat ook bewust zo te houden. Zo staan zij iedere vernieuwing in de weg en is er geen ruimte voor andere ideeën. Zelfs op het meest dagelijkse niveau is dat voor de kampeerders merkbaar. De Stichting heeft in principe alleen bestaansrecht om het terrein als bezit te beschermen. Maar via de Stichting is ook het beheer van het terrein, het gebruik van de kantine, de telefoon, het toewijzen van staanplaatsen e.d. geregeld. De vergadering met de jongeren werd zonder een concreet perspectief afgesloten. Enkele weken later zouden we de draad weer oppikken. Ik zou voor die bijeenkomst opnieuw een stukje schrijven met daarin ideeën over een meer anarchistische opzet van het terrein. Met betrekking tot de organisatie is een van de ideeën dat deze meer moet worden afgestemd op de ontwikkeling dat het terrein qua bezetting steeds meer een landelijk gebeuren wordt. Daar zou je je vergader-frequentie op moeten afstemmen. Door vreselijk veel drukte rond de PL is dat stukje er echter niet van gekomen. Bovendien was de noodzakelijke winst reeds binnen: op de vergadering die volgde met de ouderen, waar iedereen zo'n beetje bijzat, leek plotseling alles mogelijk. Echt inhoudelijk was de vergadering echter niet, het leek er meer op dat er een bestand gesloten werd, naar later bleek een tijdelijk bestand. Er wordt wel een beweerd dat het in Nederland gevaarlijk is om je kop boven het maaiveld te steken. In dit kleine op consensus gerichte landje zou weinig ruimte gelaten worden aan mensen of groepen die initiatief tonen. Anarchisten lijken hierop geen uitzondering te vormen. Ook daar weet men hoe je nieuwe ideeën of het enthousiasme van anderen subtiel de grond in kunt boren. In plaats van een creatieve, opbouwende en op actuele zaken gerichte houding merk je dat mensen met dooddoeners komen of alleen de negatieve aspecten weten te belichtten. Goed organiseren heet dan bijvoorbeeld ineens overorganiseren. Altijd is er wel iemand die de discussie denk te kunnen dienen met de opmerking dat hetzelfde initiatief in jaar X al eens mislukt was. So what! Een gedachte die mij op de been hield was dat je je niet moet doodstaren op de kliek oude bekenden maar moet kijken naar het publiek dat de PL bezoekt. Echt goed werkt dat echter ook niet. Dat publiek is namelijk wel enthousiast maar het grootste deel van de tijd niet in beeld. Wat me ook is opgevallen is hoe snel je door de buitenwereld een zekere autoriteit toegedicht krijgt. Met name de ouderen klaagden bijvoorbeeld regelmatig over het gebrek aan informatie die zij kregen over de PL-voorbereiding. Alsof één telefoontje van hun kant niet voldoende zou zijn om weer volledig bijgepraat te zijn. Er brak een periode aan waarin voornamelijk hard gewerkt moest worden. Bands regelen, video's regelen, het definitieve programma opstellen en verspreiden, een PL internetsite maken (www.pinksterlanddagen.nl), en in de een na laatste week samen met Marieke de reader of leesmap in elkaar zetten en alles regelen rond het drukken hiervan. Een paar dagen voor het begin van de PL ben ik naar Appelscha getogen alwaar ik me niet erg prettig voelde. Ik weet niet zo goed waarom. Misschien omdat er niet zoveel te doen was terwijl ik daarvoor thuis zo gedreven bezig was geweest. In ieder geval heeft het er ook mee te maken dat ik eigenlijk met niemand op de camping een vriendschappelijke band heb, persoonlijk contact heb of het anderszins goed kan vinden. Carien is eigenlijk de enige. In de dagen die volgden was het opvallend dat veel zaken min of meer vanzelf liepen. Dat iedereen zo z'n eigen dingen deed blijkt echter ook te maken te hebben met het opzettelijk vermijden van overlegsituaties. Ook was duidelijk te zien wie er wel of niet met wie wil samenwerken. De spanningen liggen vlak onder het oppervlak en het gebeurt niet zelden of een van de ouderen wil zijn complete versie van het verhaal bij je kwijt. Vooral Carien is vaak doelwit en met haar kennis en met het vertrouwen dat ze geniet treedt ze dan ook vaak bemiddelend op. Op de eerste dag van de PL bleken er een hoop kleine dingetjes nog niet goed geregeld. Harry was druk in de weer om zowel van alles rond het eten als rond de video's voor elkaar te krijgen. De ouderen in de kantine liepen rond met een houding van zie je nu wel, het is allemaal weer niet goed geregeld rond die biospullen. De soep waarvan zij al een paar maanden zeiden dat ze die perse zelf klaar wilde maken, moest nu ineens door ons klaar gemaakt worden. Het lijkt erop dat alles wat met milieu te maken heeft als nieuwlichterij gezien wordt en als zodanig word afgewezen. Niet openlijk natuurlijk maar simpelweg door er geen oren naar te hebben, of als het nodig is door het te saboteren. Zoals de Ecover-flessen (afwasmiddel) die al meer dan een jaar steeds opnieuw met Dreft worden gevuld. Van een geïntegreerde aanpak van biologische en niet biologische spullen is in ieder geval niet veel terechtgekomen. De biospullen stonden nog steeds zeer apart, waren slechts in bulkverpakkingen te krijgen en stonden niet op de prijslijst vermeld. Aanvankelijk leek het er ook op dat werd verwacht dat er ook aparte mensen zouden komen om het te verkopen. De reden om de inkoop van biologische producten dit jaar maar in eigen hand te houden was dat er in voorgaande jaren vaak spullen bij zaten die helemaal niet bio waren. Dit jaar bleek dat verdorie opnieuw het geval. Door onze fout was er te weinig ingekocht en moest Rampenplan op zaterdag nog snel inkopen gaan doen. Daardoor was het niet mogelijk geweest om alles bio te kopen. Jammer genoeg waren echter ook andere producten van Rampenplan niet biologisch, zoals bij het door Rampenplan verzorgde ontbijt bleek. Niet biologische pindakaas, ook die uit de natuurvoedingswinkel, is in principe dezelfde pindakaas als de pindakaas van Albert Hein. Ga dan liever daar pindakaas kopen, dat scheelt een boel geld! Jan (een van de ouderen) was die eerste dag in z'n eentje bezig met het opbouwen van de marktkramen. Ik had stellig de indruk dat hij dat expres zonder overleg deed omdat we een half jaar geleden nu eenmaal hadden afgesproken dat ze daar ongeveer zouden moeten komen en hij er naar zijn mening van op de hoogte had moeten zijn als daar inmiddels andere ideeën over zouden bestaan. Hij is gewoon kwaad en hij voelt zich miskend. Niet alleen omdat die ene vergadering destijds niet was doorgegaan, maar ook omdat hij had toegezegd voor kramen te zorgen en wij later desondanks toch besloten om voor de zekerheid ook nog kramen te huren. Juist omdat hij er zo vaag over bleef, en we niet duidelijk konden krijgen met wat voor kramen hij aan zo komen. Maar misschien vooral omdat hij zich keer op keer zo negatief uitliet over het aantal kramen dat wij dachten nodig te hebben. Net zoals hij zich negatief had uitgelaten over de folder: "Hoeveel folders je ook drukt, er komt geen mens meer door". Dus ik loop maar eens naar Jan toe en zeg hoe goed het is dat-ie kramen heeft meegenomen. Vervolgens krijg ik uiteraard het hele verhaal over me heen. Hij heeft in ieder geval gelijk dat we denken niet op hem te kunnen bouwen. Dat zit 'm echter niet in eerlijkheid maar in openheid en flexibiliteit. Dat iemand zich aan z'n woord houd is heel prettig maar bij samenwerking komt het echter ook aan op regelmatig overleg en samen terug te kunnen komen op de dingen die je hebt afgesproken. Met de geluidsinstallatie is het net zo gegaan. Die zou Jan ook verzorgen, echter ook zonder ons een indruk te kunnen geven van de vorderingen, het type installatie en de kosten. De installatie bleek net niet te werken toen we 'm nodig hadden. Gelukkig dat iemand anders wel goede spullen had meegenomen. Hij had ze dat weekend toevallig niet in de verhuur en weet uit ervaring precies wat er iedere jaar opnieuw tijdens de PL rond het geluid weer misgaat. Als de kaartverkoop begint blijkt tot onze verbazing dat Jan liever wil dat de reader (met daarin het programma) alleen in de kantine wordt verkocht. Dit kunnen we hem echter snel uit het hoofd praten, maar gedurende het hele weekend bleef de reader half onder de toonbank liggen. Veel mensen wisten daardoor niet eens dat er een reader was, waardoor er bovendien uiteraard flink wat readers overbleven: honderd van de driehonderd. Je begrijpt dat Jan dat al voorspeld had. Los van deze interne verwikkelingen verliep het weekend zeer voorspoedig. Het was prachtig weer, er waren veel mensen, inhoudelijk kwam het programma redelijk uit de verf, alhoewel dat per onderdeel verschilde (zie elders voor een inhoudelijk verslag), en de bezoekers waren achteraf over het algemeen zeer tevreden. Wat betreft de man/vrouwverhouding in de voorbereidingsgroep ben ik tevreden. Het is niet zo dat er binnen onze groep geen rolpatronen aanwezig waren, want die waren er wel. Zo hebben Harry en ik bijvoorbeeld veel meer activiteiten verricht waarmee je met de buitenwereld te maken hebt. En voor sociale tactieken legde ik mijn oor graag bij Carien te luisteren. Waarom ik toch tevreden ben is omdat iedereen in staat was zich naar beste kunnen in te zetten. De rolpatronen dreven slechts op de bagage die we reeds bij aanvang bij ons droegen, en werden niet (extra) in stand gehouden door bijvoorbeeld grenzen of normen die binnen de groep leefden of werden opgeworpen. Experimenten Een aantal zaken waar dit jaar mee is geëxperimenteerd kan als geslaagd worden beschouwd:
Een aantal zaken die volgend jaar anders zouden moeten:
De
PL van 1998 Als taak voor de nieuwe groep zie ik het openbreken van de geslotenheid van Appelscha. Dit jaar zijn we daar al een beetje in geslaagd maar het is nog maar het begin. Appelscha als kristallisatiekern van tal van anarchistisch activiteiten. Dit jaar heeft Appelscha een vrouwengroep en een mannengroep opgeleverd die op dit moment bezig zijn met het organiseren van vervolgweekenden die dit najaar zullen plaatsvinden. Ook de groep over natuurbeheer is van plan om hun activiteiten voort te zetten. Zo kan dat volgens mij rond nog veel meer onderwerpen gebeuren. Het is voor mij vooral van belang dat iedereen Appelscha weet te bereiken en zich thuis kan voelen. Gastvrijheid in combinatie met een duidelijke politiek karakter. Tot zo ver, (zaterdag 30 augustus 1997) Michèl Post Dit verslag is eerder gepubliceerd in Buiten de Orde, derde kwartaal 1997
|
|
|||