Onderwerpen:
 

Plantenwaterzuivering

Warmtewand

Vegetatiedak

Zwakstroom circuit!

Regenwater installatie

Tips voor kopers van een zonneboiler

Hotfill-wasmachine

Sluipverbruik

Vloerbedekking

Duurzaam isoleren


Werken aan het milieu

Een beetje tech-
nisch onderlegen en hart voor het milieu? In deze rubriek bied ik, als U aan deze kwalificaties voldoet,  een aantal interessante beschrijvingen van alternatieve technieken die rekening houden met het milieu. Van tips om zuiniger met water om te springen of zelf het huishoudelijk afvalwater te zuiveren tot het aanleggen van een warmtepomp. Echt moeilijk is het allemaal niet. Ik  laat U echter niet in de kou staan mocht U er toch niet helemaal uitkomen. Daarom staan er bij elk onderwerp ook nuttige adressen en boeken om U verder te helpen.

 

Sluipverbruik


Op veel plaatsen in huis wordt nodeloos veel elektriciteit verbruikt. In deze spijker laten we zien hoe dat met weinig moeite en eenvoudige apparaatjes kan worden voorkomen. 

Grote boosdoener is het zogenaamde sluipverbruik: in totaal goed voor gmiddeld fl. 100,= elektriciteit per huishouden per jaar. In totaal goed voor anderhalf keer de hoeveelheid stroom die in Nederland via windturbines wordt opgewekt.  Oorzaak zijn apparaten die ook stroom gebruiken als ze helemaal uit staan (soms wel tot 5 Watt), of in stand-by komen wanneer ze worden uitgeschakeld (tot 40 watt). Bedenk dat iedere Watt op jaarbasis bijna 9 kWh verspilling oplevert. Berucht zijn vooral satelietontvangers, videorecorders, faxen en cv-ketels.

Op plaatsen waar veel apparatuur aanwezig is, bijvoorbeeld rond de computer of rond de hifi-installatie kunnen we volstaan met een verlengsnoer-stekkerblok met schakelaar (fl. 20,=). Alle stekkers en adapters gaan hierin en met de schakelaar kan na gebruik alles in één handeling volledig worden uitschakelen. Soms bestaat de schakelaar op het stekkerblok uit een klein lampje. Erg handig als geheugensteuntje. Het stroomverbruik van het lampje is verwaarloosbaar (0,02 Watt). Apparaten met een geheugen (bijvoorbeeld tuners en videorecorders) kunnen slechts een bepaalde maximale tijd zonder stroom. De geheugentijd verschil sterk per apparaat en kan variëren van enkele uren tot meer dan een maand. Raadpleeg de gebruiksaanwijzing. Een mogelijkheid is deze apparaten apart via een (elektronisch) programmeerbare  tijdschakelaar af en toe van stroom te voorzien. 

Ook stand-by apparatuur zoals de TV kan via een stekkerblok geheel worden uitgeschakeld. Enige nadeel is dat het apparaat dan niet met de afstandsbediening kan worden aangezet. Voordeel is dat de schakelaar van het toestel zelf wordt gespaard, wat geen overbodige luxe is want deze is vanwege de stand-by functie niet op dagelijks gebruik berekend. Een andere oplossing voor de TV wordt gevormd door de zogenaamde TV-Stand-by-Control, een apparaatje dat stand-by herkent en de TV 30 seconden later bijna helemaal uitschakelt (tot 0,2 Watt) terwijl deze dan toch nog met de afstandsbediening kan worden aangezet. 

Voor antwoordapparaten bestaat nog geen oplossing (lekstroom 2 - 5 Watt) omdat de apparaten onderling zeer sterk verschillen. Een energiezuinige oplossing vormt de Voice-Mail van PTT-telecom. 

Voor faxen bestaat er de “intelligente schakelbox” dat de fax pas inschakelt als er een fax binnenkomt (fl. 149,= bij Conrad 053-4285490). Zelfbouw behoord ook tot de mogelijkheden. Voor bouwschema en onderdelenlijst van de “fax-nullast-switch” zie internet: http://www.knoware.nl/users/isja/stroom. Bij computerfaxen kan worden gekozen voor een modem met buffergeheugen waardoor de computer niet aan hoeft om een fax te ontvangen. In steeds meer computers is dit reeds standaard ingebouwd. Een andere goed mogelijklijk is PTT FaxMail. 

Voor printers is er de “printer power-saver” met geheugenbuffer (fl 234,= bij Dunnet 010-4008100). Deze schakeld de printer pas in als deze printcommando’s krijgt. 

Voor de deurbel bestaat een eenvoudige oplossing: terug naar de ouderwetse trekbel. Een andere oplossing is de deurbel te vervangen door een 230 volt schakelaar  waarmee de beltrafo wordt geschakeld. Uiteraard dienen alle veiligheidsvoorschriften in acht te worden genomen (geaard, waterdicht, stevig, speciale kabels). Een mechanische verbinding met een schakelaar binnen behoord ook tot de mogelijkheden. Van bureau Ecofys uit Utrecht is er het energiebesparende deurbelrelais (REMU - Emil van Lieshout 030-6094406). 

In ontwikkeling is de elektronische adapter schakelaar. Deze schakelt de adapter uit zodra het apparaat erachter wordt uitgeschakeld. Door middel van kleine pulsjes wordt gemeten wanneer er weer stroom nodig is. Helaas nog niet beschikbaar. 

De mechanische ventilatie in nieuwbouwwoningen kan vaak niet worden uitgezet (laagste stand is 12 Watt). Met een extra schakeldraad van de ventilator naar de keuken kan de ventilator wel helemaal worden stopgezet. Uiteraard moet dan wel op een andere wijze worden geventileerd. In de winter is mechanisch ventileren vaak energiezuiniger dan via natuurlijke ventilatie (via het raam). In sommige gevallen kan het uitschakelen van de mechanische ventilatie vochtproblemen geven. 

Over op verlichting.

Een gloeilamp door een energiezuinige lamp vervangen is altijd een goede keuze, zowel voor het milieu als voor de portemonnaie (zie ook: http://www.ecn.nl/document/evn95/node129.html over de verkoop van spaarlampen in Nederland). De efficiëntie van verschillende typen lampen wordt uitgedrukt in lumen (licht) per Watt. 

Gloeilampen:  van 6 tot 16  kleur: 100 procent (is de norm) 
Halogeenlampen:  van 12 tot 21,5 kleur: 100 procent 
Spaarlampen:  van 40 tot 87  kleur: 85 tot 95 procent 
TL-buizen:   van 30 tot 104  kleur: 85 procent 

TL-buizen zijn nog altijd de zuinigste lampen voor binnenhuisgebruik, echter niet de gezelligste. Een zeer goed alternatief vormen de spaarlampen (nog altijd 8 maal zuiniger dan gloeilampen). Omdat de lampen kwik bevatten (het zijn lage druk kwik gasontladingslampen) horen ze na gebruik bij het chemisch afval. De firma Ormalight heeft tweedelige spaarlampen waarvan de lamp los van de voet (met schroefdraad en voorschakeling) kan worden vervangen. Dit levert aanzienlijk minder afval op. Ook deze lamp bevat overigens kwik. De lamprendementen tussen de verschillende merken en typen spaarlampen kunnen onderling verschillen. 

Een nieuwe ontwikkeling is die van de metaalhalogenide lampen. Deze zijn efficiënter dan spaarlampen (64 tot 120) en zijn vaak ook beter van kleur maar gaan iets minder lang mee (4000 tot 9000 uur in plaats van 10.000 uur bij spaarlampen). Nadeel is dat ze alleen in hoge wattages verkrijgbaar zijn (vanaf 35 Watt). Voorbeelden van lampen met mooie kleuren: de HCI-T 35 W/WDL van Osram met een rendement van 87 (qua lumen vergelijkbaar met gloeilamp van 200 Watt). Of de MHN-TD (70 Watt) van Philips (rendement 78 en vergelijkbaar met gloeilamp van 330 Watt). Vergelijkbaar met normale spaarlampen is de hoge druk natriumlamp SDW-T 35 Watt van Philips (rendement 37). Al deze lampen kunnen alleen worden toegepast op plaatsen waar veel (geconcentreerd) licht nodig is en de lampen vereisen bovendien speciale armaturen en voorschakelapparaten. Voor alle lampen, ook voor spaarlampen geldt dat het gebruik van elektronische voorschakelapparaten zowel de levensduur als het lamprendement verhogen. Bij de meeste spaarlampen is het voorschakelapparaat reeds ingebouwd. 

Een heel bijzonder lamp is de Philips 55 Watt inductielamp. Deze gaat 6 keer zo lang mee als een spaarlamp (60.000 uur) en heeft een lamprendement van 70 en is qua sterkte vergelijkbaar met een 240 Watt gloeilamp (de kleur is 80 procent van een gloeilamp). Andere merken: General Electric (type Genura - 23 Watt) en Osram (type Endura). 

Overige besparingen:
Let bij aankoop van huishoudelijke apparatuur op het stroomverbruik. Kijk op het zogenaamde energielabel (verplicht sinds 1 april 1996). Vooral voor koelkasten is het belangrijk op het stroomverbruik te letten omdat deze altijd aan staan. Zet de koelkast niet op een warme plek in huis. Denk bij de wasmachine nog eens aan de mogelijkheid van hot-fill (zie spijker in nr. ??). De grootste stroomvreters in huis zijn waterbedden, kookplaten, tweedeurs-koelkasten en digitale satelietontvangers. 

De CV-ketel kan soms flinke hoeveelheden elektriciteit verbruiken voor de pomp (en ook veel lekspanning). Helaas kan hier weinig aan worden gedaan. Warm tapwater uit CV-ketels (combi-ketels) wordt opgewarmd via het CV-water. Dat betekent dat ook bij het tappen van warm water de pomp gaat draaien en ongeveer 100 Watt elektra verbruikt. Daar komt bovendien het toestelverlies nog eens bij dat groter is als de CV (de ruimteverwarming) niet in gebruik is (‘s zomers bijvoorbeeld). In veel gevallen zal het daarom milieuvriendelijk zijn om water in een keteltje warm te maken. Een goed alternatief is de waakvlamloze modulerende keukengeiser. 
Op het ontwerp van CV-ketels valt qua stroomverbruik nog veel te verbeteren. Veel systemen zijn overgedimensioneerd. Zo hebben alle ketels van 10 kW tot 35 kW ongeveer dezelfde pomp terwijl er als alternatief ook toerengeregelde pompen bestaan die ongeveer fl. 100,= duurder zijn maar niet meer stroom nemen dan nodig is. In kleine woningen wordt vaak een te grote ketel geplaatst (18 kW i.p.v. 10 kW) omdat deze anders niet toereikend is voor de warmwatervoorziening. Een (waakvlamloze) keukengeiser voor het tapwater zou hier een beter alternatief vormen. Toerengeregelde pompen zijn te vinden in de ketels van ATAG. Bij andere grote merken is dit nog in ontwikkeling. Een verbeterde regeltechniek van Cv-installaties zou in Nederland ongeveer een hele elektriciteitscentrale kunnen schelen (zie ook internet: http://www.grundfos.com/web/grfosweb.nsf/8fe1d4552a967de141 
2564e90052ccf2/d28b0615d7d4dfb7412565a2004c24b2?OpenDocument voor technische informatie over toerengeregelde pompen (copy and paste van deze lange URL vanaf eerder genoemde pagina). 

En waar doen we het allemaal voor. Natuurlijk als voorbereiding op de komst van Solaris. Dit is een groot project van Greenpeace waardoor straks iedereen de mogelijkheid krijgt om heel goedkoop zonnepanelen op het dak te leggen. Als iedereen voor flink wat panelen inschrijft en we er tevens voor zorgen dat we maximaal bezuinigen op elektriciteit, moet het lukken straks al onze stroom uit de zon halen. Tweehonderd kWh bezuinigen op lekstroom scheelt al drie panelen van fl. 600,=. Vraag een gratis informatiepakket aan bij Greenpeace, Keizersgracht 174, 1016 DW Amsterdam 020-4223344. 
 
 

Bron:
Novem Energiegids (046-595296) 
NOVEM kunstlichtbronnen - stand van de techniek 1996 
Consumentengids oktober 1997 
REMU, Philips, Osram en Ormalight. 

Toevoeging (november 1999): een handig boekje dat onlangs (september 1999) is uitgekomen heet: elektrische apparaten - milieu en budged. Dit is een uitgave van Milieu Centraal en het Nibud. Meer info op de webside van het NIBUD en van Milieu Centraal.  ISBN: 90-76697-01-9

Adressen:
TV-Standby-Control is verkrijgbaar bij Innovation marketing GMBH, Carl-Zeissstrasse 30, 30966 Hemmingen, Duitsland. Telefoon: 00-49 (0)511/424065 Fax 00-49 (0)511/424067. Adviesprijs DM 79,=. 

Ormalight B.V., Postbus 365, 5900 AK Venlo. Voor verkoopadressen bel: 077-510799. Fax: 077-514499. 

Conrad 053-4285490 

Dunnet 010-4008100 

Artron, Vijverlaan 7, 6828 HA Arnhem. 026-3513274 (zelfbouw fax-schakelaar)